Sunday, June 8, 2025
Wat zijn competenties?
In Studie Competenties: van complicaties tot compromis. (PDF) (Over schuifjes en begrenzers, uitgebracht aan de
minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, 120 pagina's) wordt verslag gedaan van een studie naar de verschillende opvattingen e.d. omtrent competenties.
Competentie is een begrip dat in veel discussies over het onderwijs opduikt. We komen
in deze discussies echter niet verder, als we niet duidelijk voor ogen hebben wat het
begrip betekent. Waarover hebben we het eigenlijk?
In de samenvatting staat:
Binnen het hoger beroepsonderwijs en in het voortgezet onderwijs, met name in het
vmbo, is er sprake van een tendens tot meer competentiegerichte vormen van onderwijs.
De integratie van kennis, vaardigheden en attituden; het leren aan de hand van projecten,
casussen, en problemen, alsmede een sterker accent op zelfstandig leren zijn de belangrijkste
kenmerken van dit meer competentiegerichte onderwijs.
...maar men kan natuurlijk ook het hele rapport lezen. Hoewel je dan wel dingen tegen komt als:
Hoewel harmonisatie van het competentiebegrip noodzakelijk is, gaat het er uiteindelijk
om wat het begrip voor mogelijkheden biedt om een bijdrage te leveren aan het realiseren
van kwalitatief hoogwaardig onderwijs.
Hieronder noem ik dan nog even de 6 dimensies van competenties zoals deze in het rapport naar voren komen:
- Competenties zijn contextgebonden. Contexten zijn bijvoorbeeld: school, werk,
maatschappelijk functioneren, privé, enzovoort. Dit wil echter niet zeggen dat
competenties niet transferabel zijn naar andere contexten, of naar andere
situaties binnen een zelfde context.
- Competenties zijn ondeelbaar. Het zijn clusters van vaardigheden, kennis,
attituden, eigenschappen en inzichten. Een vaardigheid kan op zich zelf staan,
maar als deze geen onderdeel vormt van een groter geheel van k, v, a, e, en i,
(kennis, vaardigheden, attituden, eigenschappen en inzichten) dan is er geen
sprake meer van een competentie, maar van een geďsoleerde vaardigheid. De
verhouding tussen k, v, a, e, en i kan per competentie(definitie) variëren.
- Competenties zijn veranderlijk in de tijd. Eén uitwerking daarvan is een
verandering in niveau: novice - professional - expert
- Competenties zijn verbonden met activiteiten/taken. Zowel voor de verwerving
alsmede de toetsing van competenties is het uitvoeren van activiteiten/taken
noodzakelijk.
- Leer- en ontwikkelingsprocessen zijn voorwaardelijk voor het verwerven van
competenties. Competenties zijn op te vatten als persoonlijke bekwaamheden.
- Competenties staan in een bepaalde relatie tot elkaar. De verwerving van een
competentie vereist vaak de aanwezigheid van andere competenties.
©2002-2005 W.v.Ravenstein
|